Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki może zwolnić ciężarną z profilaktyki śródciążowej, czyli podawania leków na wszelki wypadek, gdyby mogło dojść do wystąpienia konfliktu serologicznego. Na czym polega to badanie? Podpowiadamy w artykule.
Spis treści:
- Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki – nowoczesna metoda jest dostępna w Polsce
- Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki może zwolnić z profilaktyki śródciążowej
- Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki jest ekonomicznie uzasadnione
- Jakie są inne sposoby szacowania ryzyka wystąpienia konfliktu serologicznego?
Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki – nowoczesna metoda jest dostępna w Polsce
Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki to nowoczesna nieinwazyjna metoda, która pozwala na określenie ryzyka wystąpienia konfliktu serologicznego. Badanie polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi kobiety w ciąży i następnie analizie materiału genetycznego dziecka krążącego w krwioobiegu ciężarnej (cffDNA) [1].
Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki może zwolnić z profilaktyki śródciążowej
Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki odnajduje zastosowanie podczas kwalifikacji kobiety ciężarnej do śródciążowej profilaktyki konfliktu serologicznego. W przypadku, gdy kobieta jest RhD-ujemna i badanie wykaże, że RhD dziecka jest także ujemne, nie ma ryzyka wystąpienia konfliktu serologicznego [2] [3].
Zgodnie z zaleceniami Narodowego Centrum Krwi na zwolnienie z profilaktyki śródciążowej mogą liczyć te kobiety, których płody są RhD ujemne [1] [2]. Jeśli zarówno matka i dziecko posiadają układ Rh-, nie trzeba podawać kobiecie żadnych leków [2] [3].
Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki jest ekonomicznie uzasadnione
Badanie antygenu RhD płodu z krwi matki pozwala na dużą oszczędność kosztów, zarówno z perspektywy pacjentki, jak i systemu ochrony zdrowia [4] [5]. Ustalenie, że zarówno kobieta, jak i dziecko mają ujemne RhD znacznie redukuje przypadki, kiedy deficytowy preparat do immunoglobuliny anty-D jest podawany niepotrzebnie [5].
Jakie są inne sposoby szacowania ryzyka wystąpienia konfliktu serologicznego?
Gdy na rynku nie było jeszcze dostępne badanie antygenu RhD płodu z krwi matki, ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego szacowano na podstawie wyznaczonej grupy krwi oraz czynnika Rh u matki. Po zidentyfikowaniu rzadkiego układu Rh-, lekarz kierował ciężarną na dalsze badania, celem określenia rodzaju oraz poziomu przeciwciał anty-Rh. Wskazaniem do profilaktycznego podawania immunoglobuliny anty-D był podwyższony poziom przeciwciał anty-Rh [6].
Natomiast jeśli chodzi o identyfikację czynnika Rh u dziecka, w przypadku, gdy matka jest RhD-ujemna, ale ojciec jest heterozygotą genu RhD, jedynym spossobem na określenie RhD płodu było skorzystanie z metod inwazyjnych — pobranie materiału z otoczenia płodu podczas kordocentezy lub amniopunkcji i następnie jego przeanalizowanie [1] [5]. Badania te wiążą się nie tylko z ryzykiem utraty ciąży, ale także dodatkową immunizacją matki, czyli uwrażliwieniem organizmu matki na antygen płodowy [6]. Nieinwazyjne badanie antygenu RhD płodu z krwi matki pozwala uniknąć tego typu niebezpieczeństw.
Źródła:
1. Guz K., Brojer E., 2013. Krew matki jako źródło wiedzy na temat płodu w immunopatologii ciąży – stan obecny i perspektywy. Ginekologia po Dyplomie 15(1): 30-33.
2. Zalecenia Narodowego Centrum Krwi dotyczące stosowania immunoglobuliny anty-RhD w profilaktyce konfliktu matczyno-płodowego w zakresie antygenu D z układu Rh obowiązujące od dnia 18.12.2015 r.
3. Baczyńska-Strzecha M., Kalinka J., 2018. Profilaktyka śródciążowa i okołoporodowa konfliktu serologicznego. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 3 (2): 64-69.
4. Jonkisz, A., Zimmer, M., Kłósek, A., Sapa, A., Woźniak, M., 2014. Diagnostyczna przydatność detekcji genu RHD w osoczu ciężarnych w profilaktyce konfliktu matczyno-płodowego na tle antygenu D z układu Rh. Ginekologia Polska 8: 570-576.
5. Guz K., Orzińska A., Kopeć I., Krzemienowska M., Smolarczyk-Wodzyńska J., Brojer E., 2010. Aktualny stan i perspektywy nieinwazyjnej diagnostyki prenatalnej w konfliktach matczyno-płodowych. Journal of Transfusion Medicine 4:144-154
6. McBain R.D., Crowther C.A., Middleton P., 2015. Anti-D administration in pregnancy for preventing Rhesus alloimmunisation. Cochrane Library: Cochrane Reviews 9:CD000020.